تعزیرات چیست؟
تعزیر در لغت به معنای تأدیب و تنبیه است. در فقه و قانون مجازات اسلامی، تعزیر به مجازاتی گفته میشود که نوع و میزان آن در شرع به طور دقیق مشخص نشده و تعیین آن به اختیار قانونگذار یا قاضی واگذار شده است.
این انعطافپذیری باعث میشود تعزیرات نقش مهمی در سیاست کیفری ایران ایفا کنند؛ چراکه بسیاری از جرایم امروزین مانند جرایم اقتصادی، مالی، اجتماعی و حتی تخلفات صنفی مشمول تعزیرات هستند.
انواع مجازاتهای تعزیری
- حبس تعزیری
- جزای نقدی
- شلاق تعزیری (غیر از حدود)
- محرومیت از حقوق اجتماعی
- انفصال از خدمت
- مصادره اموال
- ممنوعالخروجی یا محرومیتهای حرفهای
تعزیرات منصوص شرعی چیست؟
در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مفهومی به نام تعزیر منصوص شرعی وارد شد.
این تأسیس به دلیل ایرادهای شورای نگهبان ایجاد گردید و تاکنون تفاسیر مختلفی درباره آن ارائه شده است.
تعزیر منصوص شرعی به تعزیری گفته میشود که در روایات برای آن، مجازات تعزیری تعیین شده است؛ چه مقدار آن مشخص باشد و چه بهطور کلی حکم به تعزیر داده شده باشد.
بررسی سیاست کیفری اسلام نشان میدهد که هدف از پیشبینی تعزیرات، ایجاد تنوع و انعطاف در نظام کیفری بوده تا بتوان متناسب با شرایط جرم و شخصیت مجرم، مجازات تعیین کرد.
تفاوت تعزیرات شرعی و تعزیرات حکومتی
- تعزیرات شرعی: مجازاتهایی هستند که در فقه یا قانون مجازات اسلامی پیشبینی شدهاند و توسط قاضی اجرا میشوند.
- تعزیرات حکومتی: شامل تخلفات اقتصادی، صنفی، بهداشتی و تجاری است که توسط سازمان تعزیرات حکومتی رسیدگی میشود.
نقش وکیل تعزیرات در پروندهها
پروندههای تعزیرات، چه در محاکم کیفری و چه در سازمان تعزیرات حکومتی، پیچیده هستند. یک وکیل تعزیرات متخصص میتواند نقش تعیینکنندهای داشته باشد.
خدمات وکیل تعزیرات
- بررسی دقیق اتهام و مدارک موجود
- دفاع از متهم یا پیگیری شکایت شاکی
- تنظیم لایحه دفاعیه و اعتراض به آرای تعزیری
- تلاش برای کاهش مجازات یا استفاده از نهادهای ارفاقی مانند تعلیق یا آزادی مشروط
- مشاوره تخصصی درباره پروندههای قاچاق، تخلفات صنفی و جرایم اقتصادی
تعزیرات یکی از مهمترین ابزارهای سیاست کیفری ایران است که انعطاف لازم برای مقابله با تنوع جرایم را فراهم میکند. در این میان، موضوع تعزیر منصوص شرعی بهعنوان مفهومی نو در قانون ۱۳۹۲ همچنان نیازمند شفافسازی و تفسیر دقیق است. از سوی دیگر، به دلیل پیچیدگیهای قانونی و حقوقی، حضور وکیل تعزیرات در پروندهها نقشی اساسی در احقاق حقوق افراد و شرکتها دارد.